tę muzykę zabiorę na bieg: https://www.youtube.com/watch?v=ovlvjOoTi7s
I. Powstanie Szpitala Maltańskiego w Warszawie.
Działalność szpitalnicza wpisana jest w całą tradycję Zakonu Maltańskiego, dlatego też po odzyskaniu przez Polskę niepodległości powstały Związek Polskich Kawalerów Maltańskich w swoim statucie określił jako swój cel m.in. „opiekę nad chorymi i rannymi, tak w czasach pokojowych jak przede wszystkim w czasach wojennych”. (2) W 1928 roku Ministerstwo Spraw Wojskowych zobowiązało swoje struktury do opracowania wspólnie z ZPKM zadań Związku na wypadek wojny. (3)
I. The genesis of the Maltese Hospital in Warsaw
Running hospitals has always been part and parcel of the Order of Malta and its charitable work. Thus shortly after Poland regained independence, the newly created Polish Association of Knights of Malta declared in its statute, among other things, “care for the sick and the wounded in the times of peace but above all in the times of war” (2) as one of its aims. In 1928 the Ministry of Military Affairs obligated itself to formulate the responsibilities for the eventuality of a war together with the Association (3).
II. Szpital w czasie obrony Warszawy w 1939 roku oraz podczas okupacji niemieckiej.
Dzięki ofiarności mieszkańców Warszawy już pierwszego dnia funkcjonowania Szpitala – 7 września – udało się pozyskać niezbędny sprzęt. Tego też dnia Szpital przyjął pierwszych rannych. Bombardowania, a następnie obrona Warszawy spowodowały szybki wzrost liczby pacjentów Szpitala, tak że ranni umieszczani byli także w sąsiednich budynkach, w tym leżącym naprzeciw Błękitnym Pałacu należącym do Ordynacji Zamoyskich. Po kapitulacji Szpital Maltański został zaliczony do szpitali wojskowych i zgodnie z konwencją genewską strona zwycięska zobowiązana została do jego utrzymana przez okres półroczny. Podczas okupacji personel Szpitala współpracował z Polskim Państwem Podziemnym. W Szpitalu Maltańskim przyjmowano rannych uczestników wielu akcji Armii Krajowej, w tym słynnych akcji pod Arsenałem (26 marca 1943) i zamachu na Kutscherę (1 lutego 1944).(7)
III. Działalność Szpitala Maltańskiego podczas Powstania Warszawskiego Dnia 1 sierpnia 1944 roku w godzinach porannych dowództwo szpitala zostało powiadomione o godzinie „W”(8) Jeszcze przed godziną 17.00 na pobliskim Placu Bankowym został ostrzelany niemiecki samochód wojskowy. Ranni Niemcy zostali przyniesieni do Szpitala Maltańskiego. Niedługo po tym przyniesiono pierwszych rannych Powstańców. W następnych dniach przynoszono rannych obu walczących stron. Sytuacja stała się kłopotliwa dla polskich lekarzy, gdyż w świetle obowiązujących przepisów okupacyjnych nie wolno im było leczyć i operować niemieckich żołnierzy. Dopiero wizyta niemieckiego lekarza oraz jego pisemne pozwolenie na dokonywanie niezbędnych zabiegów pozwoliły na sprawowanie pełnej opieki medycznej również nad Niemcami. Prawdopodobnie właśnie obecność rannych niemieckich uchroniła Szpital przed zniszczeniem, a rannych Powstańców przed wymordowaniem, jak to miało miejsce w innych szpitalach działających w obrębie walk powstańczych (np. szpital na Woli, szpital na ulicy Długiej).
These preparations were interrupted as the war broke out. In September 1939, urgent efforts began in order to establish a hospital in Warsaw. The search for the appropriate premises led to the choice of the building of the Merchants Society in Senatorska street (6). Stanisław Lipkowski-Milewski, Knight of Malta, was appointed the commandant of the hospital.
II. The Hospital during the defence of Warsaw in 1939 and under the Nazi occupation
Thanks to the generosity of the locals, it was possible to obtain the necessary equipment already on the first day of operation, on September 7th. It was also when the hospital admitted the first injured. The bombardments and the following defence of Warsaw caused the number of patients to increase rapidly. They were also placed in the neighbouring buildings, including the Blue Palace belonging to the Zamoyski Family Fee Tail and situated opposite the hospital.
After the capitulation, the Maltese Hospital was classified as a military hospital and in line with the Geneva Convention the victorious party was obligated to maintain it for six months. Under the occupation the hospital staff cooperated with the Polish Underground State. The Maltese Hospital admitted the injured participants of many operations by the Home Army, including the famous Operation Arsenal (March 26, 1943) and Operation Kutschera (February 1, 1944). (7)
III. The Maltese Hospital during the Warsaw Uprising In the morning of August 1st, 1944, the hospital was informed about the planned moment the uprising was to begin, the so called “W-Hour” (8). Still before 5 PM, a German military car fell under fire in the nearby Bankowy square. The injured Germans were transported to the Maltese Hospital. Soon afterwards, the first wounded participants of the Uprising were admitted. The following days saw the injured from both sides brought and treated at the hospital. The situation became complicated for the Polish medical staff, considering that in the light of the occupation rules in force they were not allowed to treat or perform surgery on German soldiers. It was only after a German doctor issued a written permission to perform necessary treatment that it was possible to extend full medical care also over Germans.
It was probably thanks to the presence of the wounded Germans that the hospital was spared from destruction, and the participants of the Uprising from being killed, as was the case in other hospitals active in the area where the fighting took place (e.g. the hospital in Wola and the hospital in Długa street).
Początkowo Szpital Maltański został ulokowany na ulicy Zgoda, ale po upadku Starówki ta cześć miasta stała się miejscem szczególnych walk i bombardowań. W nocy z 6 na 7 września ranni zostali przeniesieni do budynku na ulicy Śniadeckich. Tam Szpital Maltański pozostał, aż do kapitulacji Powstania Warszawskiego. 15 października wraz ze sprzętem i łóżkami na 120 osób szpital został przeniesiony do Piastowa, a w 1945 roku do Częstochowy, gdzie cztery lata później zakończył swoją działalność.
Przez 5 lat działalności Szpitala Maltańskiego w Warszawie leczonych było około 15 tysięcy rannych i chorych, w tym ponad 500 żołnierzy organizacji podziemnych rannych w akcjach zbrojnych. W sumie pracowało w szpitalu blisko 500 osób personelu ochotniczego.
Szczególnie ważna była praca Szpitala Maltańskiego podczas Powstania, do którego warszawska służba zdrowia nie była należycie przygotowana. Wynikało to z panującej do 21 lipca 1944 roku koncepcji wyłączenia miasta z akcji „Burza” i ewakuacji wielu lekarzy, pielęgniarek i sanitariuszek, a także materiałów i sprzętu medycznego do innych okręgów Armii Krajowej.(9) W tych okolicznościach funkcjonowanie Szpitala Maltańskiego i wytrwanie przez cały okres Powstania Warszawskiego stanowiło wspaniałe świadectwo o działalności szpitalnicznej Zakonu Maltańskiego.
Powstanie Warszawskie upamiętniane jest dzisiaj również przez masowe biegi na 5 km i 10km, z ilością przekraczającą 10 tys. uczestników i z wyjątkowa atmosferą – więcej znajdziesz:
(2) Paragraph 3 of the Statute of the Polish Association of Knights of Malta, adopted at the convention in Poznań on May 28, 1927. Source: Tadeusz Wojciech Lange Zakon Maltański w Drugiej Rzeczypospolitej 1919-1939, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2000, p. 211. (3) Jerzy Baranowicz, Marcin Libicki, Andrzej Rottermund, Maria Starnawska Zakon Maltański w Polsce, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2000, p. 178. (4) The Convention respecting the Laws and Customs of War on Land (IV Hague Convention) was signed on October 18th, 1907.
(5) The First Geneva Convention, for the Amelioration of the Condition of the Wounded in Armies in the Field, signed on August 22nd, 1864, was designed in order to make warfare on land more humane through the care for the wounded. It also introduced the marking of equipment and medical personnel with a red cross on white. The Convention was extended by subsequent amendments in 1906, 1929 and 1949.
(6) The Palace was built in 1714 for the Grand Marshal of the Crown, Józef W. Mniszech. In 1960 the building was rebuilt thanks to financial support of Belgium. Today it is home to the embassy of the Kingdom of Belgium.
(7) See: Jerzy Baranowicz, Marcin Libicki, Andrzej Rottermund, Maria Starnawska Zakon Maltański w Polsce, op.cit, p. 181. (8) The Uprising history of the Maltese Hospital is described based on the book Wojskowy Szpital Maltański. Szpital AK by Maria Maciejewska-Rucińska, place and date of publishing n/a.
(9) See: Zdzisław Jezierski, Czesław Jeśman, Jan Abramowicz, Józef Bukowski, Piotr Kielek Organizacja pomocy medycznej w powstaniu warszawskim, Wojskowa Akademia Medyczna, www.wam.lodz.pl.
The Warsaw Uprising is also commemorated through 5 and 10 km street runs, with numbers of participants exceeding 10 thousand and with a unique atmosphere. You can read more:
http://www.maratonczyk.pl/content/view/6651/1/